Birçok medeniyetten izler taşıyan Van Kalesi’nin güneyindeki Eski Van Kenti’nde yürütülen arkeolojik hafriyatlarda Osmanlı kışlası izleriyle karşılaşıldı.
Başta Urartular olmak üzere Ahlatşahlar, Eyyubiler, İlhanlılar, Anadolu Selçuklu, Akkoyunlular ve Osmanlı İmparatorluğu periyotlarında yerleşim yeri olarak kullanılan Van Kalesi’nin güneyindeki Eski Van Kenti’nde hafriyat yapılıyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülsen Baş Terzioğlu’nun başkanlığında 2022’de başlatılan hafriyatlarda, ortalarında sanat tarihçi, tarihçi ve arkeologların bulunduğu 20 kişilik uzman grup vazife yapıyor.
Bu yıl kentin güneybatısında ağırlaştırılan çalışmalarda Osmanlı periyodunda inşa edilen ve yaklaşık 150 yıllık tarihe sahip “Osmanlı kışlası” izine rastlandı.
Alanda bronz sikkeler, mermi kovanları, tütün lüleleri, sırlı-sırsız Osmanlı seramikleri, farklı nitelikte metal eşyalar, gülle kesimleri ile yanmış evrak modülleri bulundu.
Yürütülen çalışmalarla tarihi yapıların tüm taraflarıyla ayağa kaldırılarak turizme kazandırılmasının planlandığı alanda Ulu Cami, Kızıl Minare, Abbasağa Mescidi, Hüsrev Paşa Hanı, İkili Hamam, Miri Ambarı, 2 kilise ve sarnıç restore ediliyor.
“Çalışmamızı Osmanlı kışlasına yoğunlaştırdık”
Prof. Dr. Terzioğlu, AA muhabirine, Urartu devrinden Osmanlı’nın son devrine kadar kıymetli bir yerleşim yeri olarak kullanılan Eski Van Kenti’nin 450 bin metrekarelik bir alanı kapsadığını söyledi.
Van’da Osmanlı ve Selçuklu devrine ilişkin ayakta kalan az sayıda yapının olduğunu belirten Terzioğlu, bunun da büyük oranda 1896-1897 Ermeni ayaklanmaları ve Rus işgali nedeniyle kentin tahrip edilmesinden kaynaklandığını tabir etti.
“Kanuni Sultan Süleyman, Van’ı 1548’de fethettikten sonra burada değerli bir imar faaliyeti sürdürülmüş. Kentin bugüne ulaşan fiziki dokusunda Osmanlı’nın çok tesirli olduğunu söyleyebiliriz. Osmanlı’nın son devirlerine yanlışsız burada kimi askeri ve kamu yapılarının inşa edildiğini görüyoruz. Bu yılki çalışmamızı kentin güneybatısında yer alan Osmanlı kışlasına ağırlaştırdık. Arşiv dokümanlarında 1861-1876 yıllarında karar süren Sultan Abdülaziz’in askeri manada kimi ıslahatlara giriştiği görülüyor. Hem donanmayı hem kara ordularını güçlendirmeye çalışıyor. Bu kapsamda Osmanlı’nın farklı bölgelerinde büyük boyutlarda kışlalar inşa ediliyor. Van da bu bölgelerden biri. Kenti 18. ve 19. yüzyılda belgeleyen görsellerden kentin neredeyse 10 bin metrekarelik bir alanını kaplayacak biçimde devasa boyutlarda bir kışlanın varlığını biliyorduk. Sultan İkinci Abdülhamid’in Osmanlı coğrafyasındaki tarihi yapıları fotoğraflamaya çalıştığı bir albüm çalışması var. Bu albümde de kışlanın birtakım net fotoğrafları var.”
“Kışla kapısına işaret eden birtakım bulgulara rastladık”
Tüm bu datalara dayanarak Eski Van Kenti’nin güneybatı burçlarına bitişik alanda çalışmaları ağırlaştırdıklarını tabir eden Terzioğlu, “Kazı çalışmalarında yaklaşık 40 santimetre derinliğe inildiğinde 35 santimetre yüksekliğinde taş örgülü duvarların sonlandırdığı birtakım yerlerle karşılaştık. Çalışmamızı biraz ilerlettikten sonra Hüsrevpaşa Külliyesi’ne yakın bir noktada yoğunlaştığımızda daha düzgün kesme taş örgülü duvarların sonlandırdığı ve kışla kapısına işaret eden birtakım bulgulara rastladık. Çalışmalarımızın ilerleyen periyodunda Osmanlı’nın burada inşa ettiği büyük boyuttaki kışlanın hem planını hem mimarisini hem de kullanılan askeri teçhizatını biraz daha net biçimde ortaya koyacağız.” diye konuştu.
Kazılarda bronz sikkeler, mermi kovanları, tütün lüleleri, sırlı-sırsız Osmanlı seramikleri, farklı nitelikte metal eşyalar, gülle ve şarapneller, yanmış evrak kesimleri ortaya çıkardıklarını belirten Terzioğlu, “Tasnifleri yapılarak bakım tamir ve kayıt süreçlerine tabi tutulacak yapıtları daha sonra Van Müze Müdürlüğüne teslim ediyoruz. Bunlar çok kıymetli bilgiler.” dedi.
About The Author
More Stories
Van’da Turizm Tanıtım ve Geliştirme Toplantısı
Van’da Gümrük Kaçağı Gereçler Ele Geçirildi
Van’da 11 Kişi Tutuklandı